کتاب علم

کتاب علم نوشته‌ی استیو فولر است که در آن، از ایمان پایدار ما به علم بحث می‌شود. فولر خواننده را در بررسی زیربنای تاریخی و فلسفی علم به چالش می‌کشد و آن را اعتقادی دینی به مشیت الهی معرفی می‌کند. این کتاب دیدگاهی منحصربه‌فرد از نقش علم در جامعه‌ی مدرن معرفی می‌کند و از ایمان به علم، توسط تأثیرات معنوی و فرهنگی اغلب ناشناخته‌تر، صحبت ‌می‌کند. کتاب پیش رو تلفیقی از تحلیل تاریخی و تحقیق فلسفی است که نظریه‌هایی را در مورد چگونگی تکامل نظام‌های اعتقادی علمی و تأثیر آنها بر جهان‌بینی، در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد. می‌توان گفت که نگاه فولر، هم انتقادی و هم روشنگر است؛ این امر کتاب را برای کسانی که به مفاهیم گسترده‌تر تفکر علمی و رابطه‌ی آن با سیستم‌های اعتقادی بشر علاقه دارند، جذاب می‌کند.

رونمایی از علم

علم چیست؟ هدف‌های آن چگونه در گذر زمان دگرگون شده‌اند؟ دین در سال‌های اخیر خداناباوری، چه نقشی در پیشروی آن داشت؟ ممکن است اکنون زمان مناسبی باشد تا با نگاهی تازه به علم بنگریم و باورهایمان را زیر سوال ببریم؛ اگر در برخی موارد اشتباه کرده‌ایم، باید به اصلاح دیدگاه‌هایمان بپردازیم. این کتاب اثری تفکر برانگیز است که به تحلیل رابطه‌ی پیچیده میان علم، تاریخ و باورها می‌پردازد.

علم به عنوان مشیت الهی

فولر در کتاب علم معتقد است که ایمان پایدار ما به علم، نشانی از نمونه سکولار دینی به مشیت الهی است. به باور او، این ایمان تنها به دنبال دانش نیست، بلکه به‌طور عمیقی با امیدها و انتظارات ما برای آینده گره خورده است. کتاب زمینه‌ای تاریخی برای درک علم فراهم می‌کند و فولر تکامل تفکر علمی را با توجه به باورهای گذشته و تأثیرات فرهنگی بررسی می‌کند. او معتقد است که اعتقاد ما به علم، با وجود تاریخچه‌ی پیچیده‌اش، تحت تأثیر بقایای فرهنگی و معنوی عمیق است.

ریشه‌ی اندیشه‌های علمی

همان‌طور که اشاره شد، فولر معتقد است علم اکنون با نوعی سکولاریزه شدن روبرو است؛ به طوری که اعتماد ما به علم و رهبران آن کاهش یافته و در عوض، پدیده‌ای به نام پروتستانیسم علمی ظهور کرده است. این وضعیت به این معناست که افراد و گروه‌های مختلف به طور همزمان مدعی مرجعیت علمی شده‌اند. اما فولر نشان می‌دهد که این حرکت‌ها آنقدر هم که به نظر می‌رسد ضدعلمی نیستند. همچنین کتاب علم، خواننده را در مورد تفکری که رشته‌های مختلف را به عنوان علوم می‌داند، به چالش می‌کشد. فولر معیارهایی را که رشته‌های فیزیک، شیمی و مهندسی ژنتیک را متمایز می‌کند، زیر سوال می‌برد و دلایل علاقه و حمایت عمومی آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد. 

ایمان به آینده

کتاب علم در نهایت از ایمان به پتانسیل‌های آینده‌ی علم بحث می‌کند و تشابهاتی را با ایمان مذهبی تاریخی ترسیم می‌کند. فولر معتقد است که این ایمان، انتظارات و اعمال ما را در زمان حال شکل می‌دهد. فولر این نظریه را عنوان می‌کند که علم، نوید یک زندگی بهتر را می‌دهد؛ یعنی چشم‌اندازی از آینده که در آن علم مشکلات و محدودیت‌هایی را که در حال حاضر با آن روبرو هستیم حل خواهد کرد. این جنبه، با باورهای دینی مشابهت دارد که در آن ایمان برای بهبود وضعیت انسان، در قدرتی بالاتر قرار می‌گیرد.

کتاب «علم» برای شماست اگر…

• به فلسفه‌ی علم و مفاهیم فرهنگی آن علاقه دارید.
• در مورد تکامل تاریخی اندیشه علمی کنجکاو هستید.
• می‌خواهید تقاطع بین علم، دین و سیستم‌های اعتقادی را کشف کنید.
• دانشجو یا محقق در زمینه‌های مرتبط با علم، فلسفه یا تاریخ هستید.
• از تحلیل‌هایی لذت می‌برید که خرد متعارف را به چالش می‌کشند و نظریه‌های جدیدی معرفی می‌کنند.
• مجذوب نظریه‌یی علم به عنوان ادامه اعمال معنوی و فرهنگی هستید.