این پست ترجمه‌ای است از مقالۀ: «How to build emotional connection in relationships
» که در سال 2023 در وب‌سایت Calm منتشر شده است.
در این مقاله، معنا و نشانه‌های ارتباط عاطفی در روابط را بیاموزید و یاد بگیرید چطور ارتباط عاطفی را میان خودتان و دیگران ایجاد کرده و صمیمیت را عمیق‌تر کنید.
همه‌ی ما می‌خواهیم به عزیزانمان احساس نزدیکی داشته باشیم. اما برای پرورش این حس نزدیکی و صمیمیت ابتدا باید ارتباطی عاطفی وجود داشته باشد -که ممکن است آگاهانه و یا بطور طبیعی شکل گرفته باشد.
ارتباط عاطفی عامل پیوند افراد به یکدیگر است و نقش اساسی در روابط رضایت‌بخش و ارزشمند ایفا می‌کند. ارتباط عاطفی، نوعی پیوند است که باعث می‌شود دوستی‌ها برای یک عمر پا برجا بمانند، روابط عاطفی شکوفا شوند و خانواده‌ها در خوشی و ناخوشی با یکدیگر بمانند.
ارتباط عاطفی نه یک تجمل، بلکه یک ضرورت برای دستیابی به روابط سالم و رضایت‌بخش، و برای ارزشمند و حمایتگر نگاه داشتن آن روابط است. چه این رابطه میان ما و شریک عاطفی، اعضاء خانواده و دوستان نزدیک باشد یا کسانی باشد که تحسینشان می کنیم، پرورش ارتباط عاطفی یک سرمایه‌گذاری‌ست که سود آن روابط غنی و رضایت‌بخش است.
شناخت نشانه‌های یک ارتباط عمیق عاطفی در روابط می‌تواند دلگرم‌کننده باشد، اما اگر هنوز همه‌ی این نشانه‌ها را تجربه نکرده‌اید نگران نباشید. قرار نیست تمام خانه‌های لیست را تیک بزنیم، بلکه می‌خواهیم جوانب متعدد ارتباط عاطفی را درک کنم. اصلاً اساس ارتباط عاطفی چیست؟ ارتباطات عاطفی چگونه ایجاد می‌شوند، و چطور می‌توان آنها را در روابط تغذیه کرد؟
ارتباط عاطفی چیست؟
ارتباط عاطفی پیوند بخصوصی است که میان ما و کسانی که می‌شناسیم یا دوستشان داریم وجود دارد؛ چیزی فراتر از صحبت کردن درمورد موضوعات سطحی، مثل آب‌وهوا یا ناهار، است. ارتباط عاطفی یعنی احساسات مشترک، دوری از جبهه‌گیری، تلاش برای درک متقابل، و اعتماد کردن به یکدیگر.
داشتن ارتباط عاطفی تنها به معنای حرف زدن هم نیست، ارتباط عاطفی یعنی احساس نزدیکی، ارزشمندی، و تحت حمایت بودن از سوی طرف مقابل. یعنی همان احساس آرامش‌بخشی که وقتی می‌دانید کسی حواسش به شما هست، برای حرف‌هایتان سراپا گوش است، و می‌خواهد عواطف شما را درک کند، دارید. برقراری ارتباط عاطفی با شخص دیگر یعنی همیشه، در اوقات خوی و اوقات سخت، پشت یکدیگر باشید. این ارتباط، با ایجاد اعتماد در رابطه آن را قوی‌تر و ارزشمندتر می‌کند.
داشتن ارتباط عمیق عاطفی با دیگران برای سلامت جسمی و روانی مفید است. ارتباط عاطفی نوعی حس تعلق، امنیت و حمایت را در فرد ایجاد می‌کند که همگی برای حفظ سلامت ضروری هستند. درک ارتباطات عاطفی به شما کمک می‌کند از روابط سطحی فراتر رفته و پیوندی عمیق با دیگران ایجاد کنید.
۶ نشانه‌ی ارتباط عاطفی
ارتباط عاطفی ممکن است ناملموس باشد، هرچند وجود (یا فقدان) آن کیفیت رابطه را شدیداً تحت الشعاع قرارمی‌دهد. در اینجا به ۶ نشانه می‌پردازیم که نشان می‌دهد میان شما و دیگری ارتباط عاطفی وجود دارد:
１. لبخند از ته دل
زمانی که لبخندهای ناخودآگاه و از ته دل روی لبها می‌نشینند، خبر از وجود ارتباط عاطفی آرامبخش می‌دهند. لبخند خالصانه، که برق به چشمان آدم می‌اندازد، اغلب حسی از لذت و درک مشترک میان دو یا چند نفر را منعکس می‌کند.
２. باهم خندیدن
خندیدن زبان بین المللی ارتباط است. خندیدن به چیزهایی مثل خاطرات خصوصی یا تجربیات مشابه اغلب نشان از پیوند عاطفی عمیق‌تر دارد.
３. حس اعتماد
اعتماد از اساس هر رابطه‌ی ارزشمند، و اغلب اولین نشانه‌ی ارتباط عمیق عاطفی‌ست. زمانی که اعتماد پایه‌گذاری شود، افراد برای درد دل کردن، پذیرش آسیب‌پذیری و نشان دادن خود واقعی‌شان احساس امنیت می‌کنند.
４. آرامش در سکوت
گاه هیچ نیازی به کلمات وجود ندارد. نشستن در سکوتی آرامبخش، بدون حس نیاز به پر کردن هر لحظه با جملات غیرضروری یا حواس‌پرتی‌ها، نشان‌دهنده‌ی سطحی عمیق از درک مشترک است.
５. معاشرت آزادانه
معاشرت کردن مایه‌ی حیات هر رابطه است. معاشرت آزادانه و صادقانه اغلب نشان از ارتباط عاطفی عمیق می‌دهد و نوعی درک و راحتی حاصل از ابرازکردن خود واقعی را منعکس می‌کند.
６. نشانه‌های غیرکلامی
توانایی درک کردن و پاسخگویی به نشانه‌های غیرکلامی یکدیگر مثل حرکات بدن، حالات صورت یا زبان بدن، اغلب حاکی از سطحی عمیق‌تر از درک عاطفی و ارتباط است.
چرا ارتباط عاطفی در روابط حائز اهمیت است
ارتباط عاطفی از روابط سطحی فراتر رفته و هسته‌ی مرکزی تعاملات معنادار انسانی را لمس می‌کند. گرایش شما را به دیگران جذب می‌کند. صمیمیت عاطفی پیوند را محکم کرده و رابطه را پایدار نگه می‌دارد.
ارتباط عاطفی می‌تواند صمیمیت بیشتری را در رابطه پرورش دهد
ارتباط عاطفی اساس صمیمیت عاطفی‌ست. زمانی که افراد به لحاظ عاطفی باهم ارتباط برقرار می‌کنند، احتمال آنکه درونی‌ترین افکار، ترس‌ها و خواسته‌های خود را آشکار کرده و سطح جدیدی از نزدیکی را پرورش دهند بیشتر می‌شود.
ارتباط عاطفی می‌تواند اعتماد را تقویت کند
اعتماد در جایی رشد می‌کند که ارتباط عاطفی وجود دارد. توانایی در میان گذاشتن عواطف و درک عواطف دیگری، زمینه‌ای امن برای رشد اعتماد ایجاد می‌کند.
ارتباط عاطفی می‌تواند موجب پیوندی پایدار شود
پیوند عاطفی عمیق می‌تواند به حفاظت در برابر ناسازگاری‌ها، اضطراب‌ها، و سوء تفاهمات کمک کرده و شانس رابطه‌ای پایدار را افزایش دهد.
ارتباط عاطفی معاشرت را باکیفیت‌تر می‌کند
ارتباط عاطفی محیطی آسوده را برای مکالمات آزاد فراهم می‌کند. زمانی که ارتباط میان خودتان را در سطحی عاطفی‌تر احساس کنید، احتمال آنکه معاشرتی موثرتر داشته باشید و مشاجرات را به شیوه‌ای سالم حل و فصل کنید بالاتر می‌رود.
ارتباط عاطفی سلامت روان را بهبود می‌بخشد
حس تعلق داشتن و درک کردنی که ارتباط عاطفی همراه دارد می‌تواند سلامت روان شما را شدیداً تحت تاثیر قرار دهد چراکه سازوکاری حمایتی ایجاد می‌کند که وجود آن در دوران چالش برانگیز ضروری‌ست.
ارتباط عاطفی خودآگاهی را هم بهبود می‌بخشد
روابط عاطفی شما را به تامل کردن در عواطف خودتان و رسیدن به درکی بهتر از آنها تشویق می‌کنند.
ارتباط عاطفی رضایت از زندگی را افزایش می‌دهد
ارتباطات عمیق عاطفی در حس شادی، رضایت کلی از زندگی و سلامت عمومی نقش دارند و نوعی عمق و معنا به روابط بخشیده، تجربه‌ی شما از زندگی را غنی‌تر می‌کنند.
چطور ارتباط عاطفی را در روابط ایجاد کنیم
ایجاد یک ارتباط عاطفی یک شبه اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه نیازمند صبر، درک و روراستی است. اما راهکارهای قابل انجامی برای پرورش و تقویت ارتباطات عاطفی در روابطتان وجود دارند که می‌توانید از همین حالا آنها را انجام دهید.
１. گوش دادن را تمرین کنید
زمانی که کسی صحبت می‌کند، کارهای دیگر را متوقف کنید و واقعاً به او گوش دهید. یعنی شما تنها کلماتی که می‌گویند گوش نمی‌دهید، بلکه عواطف پشت کلمات را هم درک می‌کنید. اگر رو در رو صحبت می‌کنید، تلفن همراهتان را کنار بگذارید. اگر می‌توانید ارتباط چشمی برقرار کنید. چیزی را که گفتند تکرار کنید تا مطمئن شوید درست متوجه شده‌اید. با انجام این کار، به طرف مقابل نشان می‌دهید حرفی که می‌زنند برایتان اهمیت دارد.
２. برای رسیدن به معاشرت آزادانه تلاش کنید
با به اشتراک گذاشتن افکار و احساسات صادقانه‌ی خودتان و پذیرش آنچه طرف مقابل می‌خواهد بیان کند، فارغ از هرگونه قضاوت، محیطی امن برای معاشرتی آزادانه و صادقانه فراهم کنید. اگر چیزی آزارتان می‌دهد یا چیزی خوشحالتان کرده، آن را با دیگران در میان بگذارید. با این کار هردوی شما می‌توانید یکدیگر را بهتر درک کرده و حمایت کنید.
３. همدلی را تمرین کنید
همدلی کردن یعنی عواطف فرد دیگری را احساس کردن، و آنها را درک کردن. اگر دوست شما احساس ناراحتی می‌کند، سعی کنید غمی را که دارد درک کنید. اگر شاد است، در شادی او شریک شوید. اینکه به لحاظ عاطفی در کنار دیگران باشید راهی موثر برای بنا نهادن -و تقویت کردن- ارتباط عاطفی‌ست.
４. حالت تدافعی خود را کنار بگذارید
هیچ اشکالی ندارد اگر خود واقعی‌تان را، با تمام نقاط قوت. ضعف، به کسانی که به آنها اعتماد دارید نشان دهید. زمانی که سفره‌ی دلتان را درمورد ترس‌ها یا رویاهایتان باز می‌کنید، طرف مقابل نیز ترغیب می‌شود که همین کار را انجام بدهد. این عمل متقابل موجب شکل‌گیری اعتماد و عمیق‌تر شدن پیوند بین شما می‌شود.
５. وقت گذراندن دونفره و باکیفیت را در اولویت قرار دهید
وقتتان را در کنار هم به انجام دادن کارهای ارزشمند بگذرانید. این کارها می‌تواند قدم زدن در پارک، مکالمه‌ای عمیق حین صرف قهوه یا حتی نشستن کنار یکدیگر در سکوت باشد. هدف اصلی این است که در لحظه حاضر باشید و فضای امنی برای یکدیگر ایجاد کنید، به نحوی که فرصت خوبی برای شکل گرفتن یا عمیق شدن ارتباط عاطفی ایجاد کنید.
６. قدردانی را تمرین کنید
مورد قدردانی قرار گرفتن می‌تواند احساس ارتباط عاطفی را افزایش دهد. مطمئن شوید هر کار کوچکی را که دیگری برایتان انجام می‌دهد به رسمیت می‌شناسید و قدردانی می‌کنید. یک «تشکر» ساده یا «ممنونم که مرا حمایت می‌کنی» می‌تواند تاثیر زیادی در تقویت پیوند عاطفی داشته باشد.
７. از ارائه و دریافت بازخورد غافل نشوید
بخش بزرگی از ارتباط عاطفی در گرو این است که مطمئن شوید طرفین با یکدیگر هم نظر هستند. بهتر است همیشه از طرف مقابل بپرسید چه حسی نسبت به رابطه‌تان دارد. این کار می‌تواند به هردوی شما کمک کند هر ناحیه‌ای را که ممکن است نیازمند تلاش یا مراقبت بیشتر باشد پیدا کنید. بازخوردها ممکن است گاهی ناراحت‌کننده باشند، پس اگر نظر طرف مقابل را جویا می‌شوید، مطمئن شوید گنجایش ذهنی کافی برای پاسخ او را دارید. تلاش کنید با ذهن باز شنونده باشید و سریعاً حالت تدافعی نگیرید.
８. مراقبه‌ی ذهن آگاهی را امتحان کنید
یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش ارتباط عاطفی با کسانی که برایتان ارزش دارند، تمرین مراقبه‌ی ذهن آگاهی است. به یاد داشته باشید که خودتان را آرام کنید، روی تنفس تمرکز کنید، عوامل پرتی حواس را دور کرده و گوش بدهید. شما می‌توانید با تمرین مراقبه‌ی ذهن‌آگاهی، به خودتان کمک کنید هنگام تعامل با عزیزانتان در زمان حال حضور داشته باشید.
سوالات پرتکرار در خصوص ارتباط عاطفی
چطور بفهمیم که با شخصی ارتباط عاطفی داریم؟
تشخیص ارتباط عاطفی گاه ممکن است شهودی باشد. ممکن است در کنار او احساس راحتی، درک شدن و آرام بودن داشته باشید. نشانه‌های ارتباط عاطفی شامل لبخند از ته دل، خندیدن در کنار هم، ارتباط چشمی معنادار و حس اعتماد است. معاشرت آزادانه و توانایی درک و پاسخگویی به نشانه‌های غیرکلامی یکدیگر همگی نشانه‌هایی از ارتباط عاطفی عمیق هستند.
آیا ارتباط عاطفی همان عشق است؟
اگرچه ارتباط عاطفی می‌تواند از مولفه‌های اصلی عشق باشد، اما با عاشق بودن متفاوت است. منظور از ارتباط عاطفی، پیوندی عمیق یا درک متقابل میان دو نفر است، درحالی که عشق اغلب محدوده‌ی گسترده‌تری از احساسات و تعهدات را شامل می‌شود. عشق می‌تواند شامل ارتباط عاطفی، کشش فیزیکی و تمایل به ارتباطی پایدار باشد.
عوامل محرکه‌ی ارتباط عاطفی چیست؟
عوامل متعددی، از جمله همدلی، گوش شنوا بودن، معاشرت آزادانه، تجربیات مشترک و اعتماد متقابل، می‌توانند منجر به ارتباط عاطفی شوند. حاضر بودن در زمان حال، بیان قدردانی، و وقت گذراندن دونفره و باکیفیت هم می‌تواند ارتباط عاطفی عمیق‌تری را پرورش دهد.
آیا ارتباط عاطفی، عاشقانه است؟
ارتباط عاطفی می‌تواند ارتباطی عاشقانه باشد، اما منحصر به روابط عاشقانه نیست. شما می‌توانید با دوستان، اعضاء خانواده یا حتی همکاران خود ارتباط عاطفی عمیقی را شکل دهید. در روابط عاشقانه، ارتباط عاطفی می‌تواند سطح صمیمیت و رضایت را افزایش دهد .
آیا من او را دوست دارم، یا فقط وابستگی عاطفی دارم؟
از آنجا که هر دوی آنها موجب پیوند میان دو نفر می‌شوند، تمایز قائل شدن میان عشق و وابستگی عاطفی می‌تواند چالش برانگیز باشد. با این وجود، عشق اغلب با از خود گذشتگی، ارتباط عاطفی عمیق و تمایل به شادی و سلامتی طرف مقابل شناخته می‌شود. از طرف دیگر، وابستگی عاطفی می‌تواند در گرو برآورده کردن نیازها و خواسته‌های خودتان باشد و حتی ممکن است در حس ناامنی یا وابستگی ریشه داشته باشد.
منبع: Calm
